Zang-Oeffening (1804-ca 1815)

Titelbeschrijving
Zang-Oeffening.
Zeer waarschijnlijk identiek aan de niet teruggevonden Godvruchtige Opwekkende Zang-Oeffening, waarvan volgens Saakes’ Naamlijst in 1804 en 1805 vijftien afleveringen verschenen.
Saakes noemt nr. 1 in augustus 1804 (p. 60), de nrs. 1-6 in december 1804 (p. 93), de nrs. 7-15 in december 1805 (p. 190). Saakes geeft aan dat deze zangoefening bedoeld was voor het genootschap ‘Naar hooger doel’, uit te voeren in de St. Pieterskerk te Utrecht.
De nog wel bekende afleveringen van de Zang-Oeffening, uit de jaren 1814-1815, zijn blijkens advertenties in de Utrechtsche Courant van die jaren (bijvoorbeeld 12 december 1814), eveneens bedoeld voor uitvoeringen van dit genootschap, en worden op dezelfde locatie gebracht. Het betreft dus dezelfde periodieke uitgave.

Periodiciteit
Saakes meldt dat de afleveringen van 1804-1805, een maandelijkse uitgave, ‘vóór den Zang-avond te bekomen’ zijn. Men zou de afleveringen dus als programmaboekjes kunnen beschouwen. Nr. 1 wordt in augustus 1804 als uitgave gemeld. De afleveringen uit 1814-1815 (nrs. 47-52, 54) zijn gedateerd en lopen over de periode 27 januari 1814 tot en met 28 november 1815. Dat betekent dat de periode tussen de afleveringen vaak twee maanden is geweest (zes afleveringen in 1814).

Bibliografische beschrijving
Uitgave in octavo. De afleveringen tellen doorgaans acht (soms echter meer) ongenummerde bladzijden. Het titelblok van de nog bekende afleveringen heeft ‘Zang-oeffening’, waarna datum- en nummeraanduiding volgen. Hierop volgt meestal de titel van het zangstuk, met de vaak toegevoegde opmerking: ‘De Vergadering word verzocht de Verzen, waar de Melodie boven staat, mede te zingen’.

Boekhistorische gegevens
‘Te Utrecht, bij P. van Oort’, zo meldt Saakes bij de afleveringen uit 1804-1805. De prijs voor het eerste nummer is dan 2 stuivers, voor de eerste vijftien 18 stuivers.
In de afleveringen uit 1814-1815 luidt de colofon: ‘De Vervolgen worden uitgegeven te Utrecht bij W.J. Grothe Boekverkoper op de Nieuwe-Gracht, bij de Heerestraat, Lett. F. No. 254’. De Utrechtsche Courant van 12 december 1814 zegt dat ‘de Boekjes van het [uit te voeren] Zangstuk’ 4 stuivers zullen kosten.

Inhoud
De afleveringen bevatten vaak enige psalmverzen (inclusief melodie) en delen van kerkelijke gezangen. Daarnaast vindt men: ‘De hope der zaligheid. Cantate’ (nr. 47), ‘Uitbreiding der kerk. Zangstuk’ (nr. 48), ‘Cantate’ (nr. 48), ‘Jezus opstanding. Cantate’ (nr. 49), ‘De lente naar Thompson. Muziek door J. Haydn’ (nr. 50, 51), ‘De schepping. Oratorium. Muziek van J. Haydn’ (nr. 50, 51), ‘Lofzang, aan de vrede’ (nr. 51). ‘Lied voor Nederlanders’ (nr. 51, 52), ‘De dankbaare aan God gewijde vreugd van het verlost Nederland. Zangstuk door J. van Eyk, Pred. te Loosduinen. Muziek door F. Nieuwenhuysen’ (nr. 52), ‘Het verloste Nederland. Zangstuk door J. van Eyk, Muziek door F. Nieuwenhuysen’ (nr. 54), Nederlandsch volkslied (nr. 54).
De genoemde advertentie in de Utrechtsche Courant vermeldt verder nog de medewerking van de organist Klok.

Exemplaren
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: Brochures No. 5 (nrs. 47 t/m 51), No. 6 (nr. 52), No. 7 (nr. 54)
¶ Full text nr. 47 (27 januari 1814), nr. 48 (22 februari 1814), nr. 49 (14 april 1814, nr. 50 (30 juni 1814) en nr. 51 (1 september 1814) en nr. 52 (28 november 1814) en nr. 54 (28 november 1815)

Literatuur
L.P. Grijp (red.), Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, deel 1 (Amsterdam 2002), p. 384.

André Hanou