Zedekundige, Oordeelkundige, Staatkundige en Vermaakelyke Brieven (1743)

Titelbeschrijving
Zedekundige, Oordeelkundige, Staatkundige en Vermaakelyke, Brieven; en Aanmerkingen. Zoo in Proos als in Vaarzen. Zynde een Verzameling van verscheide Fraaye Stukjes uit Engelsche en Fransche schryvers. 

Periodiciteit
Woensdags weekblad, waarvan 19 ongedateerde nrs. zijn verschenen. In ‘Aan de lezeren’ deelt de schrijver mee dat deze hoeveelheid voldoende was om daar ‘een bekwaam Boekdeel’ van te maken.
Het laatste jaartal dat in de teksten wordt genoemd, is 1743. Een advertentie voor het blad is te vinden in de Leydse Courant van 22 april 1743.

Bibliografische beschrijving
Het werk, in octavo, bevat een voorwerk van VIII bladzijden (titelpagina, en een ‘Aan de lezeren’) en een tekstdeel van 309 bladzijden.

Hierna volgt nog een ongepagineerd ‘Register van de stukken’. De afleveringen hebben doorgaans een omvang van 16 bladzijden; het titelblok geeft een verkorte titel en het volgnummer.

Boekhistorische gegevens
Impressum: ‘Te Amsterdam, By Hendrik Boussiere Boekverkoper op den Dam’.
Colofon nr. 1:

Deze Brieven zullen wekelyks op Woensdag te bekomen zyn by H. Boussiere, te Rotterdam J.D. Beman, Delft R. Boitet, Utregt M. Vis, s’Hage O. en P. van Thol, Leyde S. Lugtmans, Haarlem van Bosch, ’s Hartogenbos P.H. Cramer Gouda F. Bellard, Sardam Ketel &c.

In latere afleveringen wordt doorgaans alleen Boussiere vermeld.

Medewerkers
De titelpagina meldt dat de bijdragen zijn ‘Vertaalt en by een gebragt door …. [sic]’. De identiteit van de redacteur-vertaler wordt dus niet onthuld. Op p. 16 wordt de lezer uitgenodigd teksten toe te sturen, via de uitgever.

Inhoud
Het doel van het blad was, volgens het voorwoord, teksten te verzamelen die elk op zichzelf te klein waren om in onze taal vertaald te worden; dit tot vermaak en soms tot nut. Bij de selectie genoten die schrijvers de voorkeur ‘welke hunne gedachten in een’ Historische styl bezwachtelen, of in wezentlyke bedryven de uitwerkingen der neigingen en hartstochten verbeelden’, zoals de Mahometh van Voltaire. Bij staatkundige onderwerpen wil men geen nieuws geven, wel analyses van en commentaren op het tijdsgebeuren.
Het blad heeft inderdaad iets van een bloemlezing van zeer diverse stukken. Zo vindt men een zinnebeeldige droom, naast en tussen een leven van Jean de la Fontaine (door Fréron), een ‘Lof der wispelturigheid’, en nieuws uit Parijs en Wenen. De koningin van Hongarije krijgt veel aandacht. Er is veel poëzie.
Bijzonder is de herhaalde aandacht voor de vrijmetselarij en de maatregelen daarentegen bij verschillende hoven, al dan niet onder druk van de clerus. De schrijver lijkt zelf maçon te zijn. Bijzonder is eveneens dat de tekst van Voltaires Mahometh de profeet is opgenomen, die de nrs. 10-14 beslaat (het betreft vermoedelijk de vertaling door Antoni Hartsen). Dit is strijdig met de doelstelling van het blad, slechts korte teksten te willen opnemen.

Exemplaren
STCN 304256609
Full text

André Hanou