Zeege-zuyl der Hooge Bondgenooten (1711-1712)

Titelbeschrijving
Zeege-zuyl der Hooge Bondgenooten. Vertoonende het gedenkwaardigste van Europa in helden-digt (nrs. 1-4).
Zeege-zuyl der Hooge Bondgenooten. Afschetsende, de byzonderste gevallen van Europa in helden-digt (nrs. 5-15).
De afleveringen hebben verschillende ondertitels die de inhoud weergeven.

Periodiciteit
Verschijnt in 1711 (nrs. 1-9) en 1712 (nrs. 10-15). Aan het eind van nr. 3 staat: ‘NB. Werd bekend gemaakt, dat by Fredrik Duym, deeze Zeege-Zuyl, voortaan op Woensdag, om de 14 dagen zal uytgegeven werden’.

Bibliografische beschrijving
Elke aflevering telt 8 pagina’s in kwarto: titelpagina met vignet (drukkersvignet?), verso (meestal) blanco en dan zes pagina’s tekst.

De afleveringen zijn doorgepagineerd en met ingang van nr. 3 genummerd. Nr. 10 is abusievelijk ‘9’ genummerd. Nr. 11 is ongepagineerd.
Op het verso van de titelpagina van nr. 4 wordt meegedeeld:

Nademaal deze onderstaande Versjes, gediend hebben tot plaatsvulling van de voorige loopende Merkurius, zoo werden de Liefhebbers de zelve hier ook mede gedeeld, en zal in ’t toekoomende aldus vervolgd werden.

Dat gebeurt niet, hoogstens staat daar een enkele keer een advertentie voor andere publicaties van Duim.

Boekhistorische gegevens
Impressum: ‘Tot Amsterdam, by Fredrik Duym, Boekdrukker in de Nieuwe Lelystraat, voorby de laatste Dwarsstraat’ (nr. 1 spelt: ‘Nuwe’), met ingang van nr. 3 ‘het vierde huys voorby de laatste Dwarsstraat’, gevolgd door jaartal.

Medewerkers
De auteur is blijkens de titelpagina’s ‘een beminnaar der Nederduytsche digtkonst. Onder de zinspreuk Standvastighyd verwind ’t geval’, dat wil zeggen Fredrik DUIM (1673-1754). Het leven van Duim, schuiermaker van beroep, is nog in nevelen gehuld. Niet alleen zinspeelt hij in 1711 op ‘’t Noodlot [dat] als een woeste Zeê’ hem ‘slingerde, van Steê, tot Steê’ (Zeege-zuyl, nr. 4), ook in een vers bij zijn portret als 77-jarige (1750) is sprake van een man ‘die geslingert wierd door ’t los geval’.
Wat zich afgespeeld heeft onttrekt zich echter vooralsnog aan onze waarneming. Hij trouwde in 1693 met Catrina Koesvelt, dochter van een lettergieter in de Leliestraat; wellicht oefende Duim zijn kortstondige beroep als drukker (1711-1716) uit in diens bedrijfsruimte. Hij lijkt overigens voornamelijk geschriften onder genoemde zinspreuk, dus van hemzelf, te hebben gedrukt.

Inhoud
De inhoud betreft de Spaanse Successieoorlog. De onderwerpen van de nrs. 1-12 zijn dezelfde als die van de Haagse Merkurius (1711-1712): ‘Begin neemende met het veröveren der kooninglyke linie’ (titelpagina nrs. 1-3); ‘het tweede Gezang: afschetzende de byzonderste gevallen, sedert het veröveren der kooninglyke linie’ (tussentitel in nr. 3, p. 22); ‘sedert het veröveren der kooninglyke linie. Het tweede gezang’ (titelpagina nrs. 4-7; ‘Begin neemende met het Beleegeren, en eyndigende met het Veröoveren van Bouchain. Derde gezang’ (tussentitel in nr. 7, p. 55); ‘Het derde gezang. Begin neemende met het beleegeren, en eyndigende met het veröveren van Bouchain’ (titelpagina nrs. 8-12); ‘Het vierde gezang’ (nrs. 13-15) heeft geen nader bepaald onderwerp en geen Merkurius-tegenhanger.
In de Zeege-zuyl nr. 1 bestaan de eerste vier pagina’s uit de tekst van de Voorloper van de Haagse Merkurius en loopt de ‘Herders, en herderinne-zang. Over de dood, en de geboorte, van de prinsen van Oranje. t’Samenspraak, tusschen Alexis, Alçestus, en ry van herderinnen’ (Haagse Merkurius nrs. 9-12) van nr. 5, p. 38 t/m nr. 7, p. 54.
Het ‘helden-digt’ in de titel geeft al aan dat de Zeege-zuyl in alexandrijnen is geschreven, overigens met uitzondering van de ‘zang’-coupletten (nr. 3) en de ‘Herders, en herderinne-zang’ (nrs. 5-7).

Relatie tot andere periodieken
Het gedicht ‘Aan Jan van Gyzen’, dat in de Haagse Merkurius aan het eind van nr. 2 stond, heeft hier een hele pagina voor zichzelf, op het verso van de titelpagina van nr. 2.
Verwarrend is de verhouding van de Zeege-zuyl tot de Haagse Merkurius (zie aldaar), eveneens door Duim uitgegeven. De tekst van de eerste twaalf afleveringen plus de eerste twee pagina’s van nr. 13 van de Zeege-zuyl is identiek aan die van de twintig bekende afleveringen van de Merkurius. Het ‘vierde gezang’ in de Zeege-zuyl (nrs. 13-15) is niet in Merkurius-vorm overgeleverd. Verder verschillen de Zeege-zuyl en de Merkurius ook in opmaak en is de Zeege-zuyl, anders dan de Merkurius, gepagineerd.
Vermoedelijk is de Zeege-zuyl een heruitgave van de Merkurius, maar vreemd is wel dat ze gelijktijdig verschenen.

Exemplaren
¶ Gent, Universiteitsbibliotheek (nrs. 1-15)
Full text

Literatuur
¶ J.K. van der Wulp, Catalogus van de tractaten, pamfletten, enz. over de geschiedenis van Nederland, aanwezig in de bibliotheek van Isaac Meulman, deel 3 (Amsterdam 1868), nr. 8415.

Anna de Haas