Zeeuwsche Avondbode (1793-1794)

Titelbeschrijving
Zeeuwsche Avondbode.

Periodiciteit
De krant verscheen drie keer per week (op maandag, woensdag en vrijdag) van 1 april 1793 t/m 31 december 1794. Normaliter lag de krant om 18.00 uur in de winkel maar op biddagen twee uur later. De keuze voor dit tijdstip wordt in nr. 1 toegelicht: de lezer wordt daardoor in staat gesteld om zich met ‘versche stof, een gedeelte van die veelal werkelooze Rustuuren onledig te houden’.

Bibliografische gegevens
Tweekoloms opmaak, met advertenties in de marge. Het titelblok bevat titel, volgnummer, datum en ovaal vignet met daarin een postbode.

Boekhistorische gegevens
Middelburg: Juriaan Koene, boekdrukker op de Lange Burg, voor rekening van de auteur.

Medewerkers
De uit Namen afkomstige patriot Paul Jean DE CONVENANT (Convenent) (1743-1812) was van 1780 tot 1793 redacteur van de Middelburgsche Courant. Na de mislukking van zijn coup – hij had begin 1793 geprobeerd het octrooi op deze krant te bemachtigen –  ontwikkelde hij zich tot ijverig oranjeklant. De Middelburgse burgemeester Kien van Citters probeerde daarna voor hem elders toestemming voor een krant te verkrijgen. De Veersche Courant liep op niets uit; de Zeeuwsche Avondbode daarentegen kon wel worden gelanceerd.
Aanvankelijk verscheen de Avondbode anoniem, maar nadat de naam van Convenant met allerlei beledigingen in ramen was gekrast, schreef hij op 13 mei 1793 een uitgebreide autobiografie om zijn naam te zuiveren (volledig geciteerd door Abrahams, p. 87-89).

Inhoud
De opzet is de gebeurtenissen zo neutraal mogelijk te verslaan, maar uit de afleveringen klinkt, ondanks de getrouwe weergave van vele officiële stukken, duidelijk een anti-patriotse houding van de courantier. Op 29 januari 1794 gaat hij uitvoerig in op de in zijn ogen afkeurenswaardige politieke gevoelens van Elisabeth Wolff-Bekker (volledig geciteerd door Abrahams, p. 83-86), die volgens de Avondbode wel kon schrijven maar verder slachtoffer was van de ‘Spooreloosheden met welke de Fransche revolutie allom hare intrede deed’.

Relatie tot andere periodieken
De krant was blijkens nr. 1 duidelijk bedoeld als concurrent van de Middelburgsche Courant. Dit blijkt ook uit een bericht van de courantier, op 15 april 1793, waarin hij protesteert tegen het privilege van de Middelburgsche Courant, dat ook het alleenrecht op het plaatsen van advertenties inhield. Het protest had weinig effect: de Zeeuwsche Avondbode bleef nagenoeg van advertenties verstoken.
De Goessche Courant (1795) kan worden beschouwd als voortzetting van de Zeeuwsche Avondbode.

Exemplaar
¶ Amsterdam, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG): PM 4710 (16 juni 1794)
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: 1642 D 7 (31 december 1794)
¶ Full text nr. 157 (31 december 1794)

Literatuur
¶ H.P. Abrahams, De pers in Zeeland 1758-1900 (’s-Gravenhage 1912), p. 79-89.

Rietje van Vliet