Bataaf (1795)

Titelbeschrijving
De Bataaf. 

Periodiciteit
Saakes meldt in zijn Naamlijst van februari 1795 dat nr. 1 is verschenen (p. 115) en in december 1795 dat het blad met 18 afleveringen ‘compleet’ is (p. 207). De dateringen van de ingezonden bijdragen wijzen op de periode februari-juni 1795.

Bibliografische beschrijving
Uitgave in octavo, gepagineerd 1-152. De afleveringen tellen steeds 8 bladzijden, op enkele uitzonderingen na (16 bladzijden). Het titelblad geeft steeds slechts titel, motto en volgnummer.
Het motto luidt ‘Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap’. Vanaf nr. 13 luidt het: ‘Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap, of de Dood!’.

Boekhistorische gegevens
Colofon nr. 1: ‘Te Leyden, Bij B. Onnekink, En alöm bij de meeste Boekverkopers, waar dit Weekblad voor één en één halven St. te bekomen is’. De prijs voor nr. 1 was volgens Saakes in februari 1795 ƒ 0:1:8; de 18 afleveringen samen kostten volgens Saakes in december 1795 ƒ 1:7 (p. 207).

Medewerkers
De auteur maakt de indruk een patriot te zijn die ‘1787’ hevig heeft meegemaakt. Mogelijk was hij Leidenaar, gezien de voorkeuren in zijn belangstelling. Misschien heeft hij behoord tot de emigranten; hij is zeer lovend over Mirabeau en Robespierre.
Hij had medewerkers. E. levert enkele gedichten die soms redelijk hoge politiek-satirische kwaliteiten bezitten. Er zijn ingezonden bijdragen van I.T. (Amsterdam), B.P. (Leiden), J.W. (uit V.); verder van ‘Prudens’ en van de schoolmeester ‘Cornelis Vrijlief’ die in de jaren tachtig al eerder de pers met zijn stukken verrijkt zou hebben.

Inhoud
De patriotse auteur is jubilant over de dagende zon der vrijheid, maar wordt in zijn langdradige beschouwingen zelden concreet over zijn idealen of standpunten; behalve wanneer hij ruimte geeft aan een stem die toornt over de machinaties van ‘de zwarte mantels’ die de wijkvergaderingen bewerken in een poging de joden géen stemrecht te geven. Een heel enkele keer wordt de schrijver pragmatisch; bijvoorbeeld rond de prijzen van aardappelen en specerijen.
De auteur heeft een redelijke stijl maar is zelden origineel. Het taalgebruik is ietwat archaïsch (eerder 1787 dan 1795).

Exemplaren
STCN 240072731
Full text nrs. 1-18

André Hanou